Artan Konut Fiyatları Türkiye’de Bütçeleri Zorluyor
Artan konut fiyatları ve yükselen kira bedelleri, Türkiye’deki hane halkının bütçelerini zorluyor. Eurostat ve TÜİK verilerine göre Türkiye, Avrupa’da konuta en fazla bütçe ayıran ülkeler arasında yer alarak ilk 5’e girmeyi başardı. Barınma harcamalarının gelirdeki payı artarken, vatandaşların tasarruf yapma imkânı da giderek azalıyor.
Konut Harcamaları Hızla Artıyor
Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) verilerine göre, Türkiye’de hane halkının kullanılabilir gelirinde konut harcamalarının oranı 2018’de %18,2 iken, 2024’te %21,1’e yükseldi. Bu durum, konut giderlerinin hanelerin gelirlerini giderek daha fazla tükettiğini gözler önüne seriyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri de benzer bir tabloyu ortaya koyuyor. 2022 yılında konut ve kira harcamalarının toplam tüketim içindeki payı %22,4 iken, bu oran 2023’te %23,9’a çıktı.
Türkiye Avrupa’da 5. Sıraya Yükseldi
2023 yılı verilerine göre Türkiye, 25 Avrupa ülkesi arasında konut harcamalarına en fazla bütçe ayıran 5. ülke konumuna yükseldi. Türkiye’nin hemen önünde Çekya, Almanya, İsveç ve Danimarka gibi yüksek gelirli ülkeler yer aldı.
Konuta En Fazla Harcama Yapan Ülkeler
- Danimarka: %26,6
- İsveç: %24,6
- Almanya: %24,5
- Çekya: %22,1
- Türkiye: %21,1
Konut harcamalarının daha düşük seyrettiği ülkeler arasında ise Hırvatistan (%13,0), İtalya (%13,6) ve Slovenya (%13,6) yer alıyor. Kuzey Avrupa ülkelerinde ısınma ve bakım giderlerinin yüksekliği, bu bölgelerdeki konut maliyetlerini yukarı çekiyor.
Tasarruf ve Sosyal Harcamalar Azalıyor
Barınma ve gıda gibi zorunlu tüketim kalemlerindeki artış, hane halkının tasarruf yapabileceği ya da eğitim, sağlık, kültür ve sosyal yaşam gibi alanlara ayırabileceği bütçeyi kısıtlıyor. TÜİK’in 2023 verilerine göre:
- Ulaştırma harcamaları: %21,9
- Gıda harcamaları: %20,6
- Eğitim ve kültür harcamaları: Sadece %1–2 düzeyinde
Bu tablo, vatandaşların sosyal refahını doğrudan etkileyen alanlarda harcama yapma kapasitesinin azaldığını ortaya koyuyor.
